Презентация - ХІХ ғасырдың 60-жылдардағы әкімшілік реформалар

Сабақтың тақырыбы:
ХІХ ғасырдың 60-жылдардағы әкімшілік реформалар.

Сабақтың мақсаты : XIX ғасырдың 60 жылдарындағы Қазақстандағы реформаның маңызын,басқару жүйесіндегі өзгерістердің мәнін,сипатын білу ; Реформаның Қазақстан жеріндегі кейінгі зардаптары туралы түсінік беру ;

Күтілетін нәтиже : Оқушылар патша үкіметінің Қазақстанда жүргізген реформаларын естеріне түсіреді ; 1867-1868 жылдары реформалар бойынша әкімшілік –аумақтық бөлінісін айырып таниды ; Қазақтардың ежелгі дәстүрлі қоғамын күйреткен патша үкіметінің отарлау саясаты- мен байланысын анықтайды ;

Түйінді идея Әкімшілік-аумақтық бөлініс, генерал- губернаторлық басқарудың ерекшеліктеріндегі өзгерістер.

Ұйымдастыру кезеңі ( психологиялық ахуал, топқа бөлу)

Сабақтың барысы :

Үй тапсырмасы

Араб тілінде
XIX ғас. бас кезінде Қазақстан шәкірттері қай тілде оқытылды.

Сал -серілер
1789 жылы
Орысша білім беретін мектептер

Шөже
Азиялық училище қай жылы ашылды

Қазақ халқы зор құрметпен әнші-күйшілерді қалай деп атаған
1850 жылы Орынбор шекаралық комиссиясының жанынан қандай мекемелер ашылды
1879
Бұхара мен Ташкент қалалары
XIX ғас.білімін жалғастыру үшін ауқатты ата-аналар балаларын қай қалаларға оқуға жіберді
Жастайынан екі көзінен айрылған ірі эпик ақын:
Шернияз Жарылғасұлы
Торғай облысында алғашқы екі сыныптық орыс қазақ мектебі пайда болды
XIX ғасыр. I жартысында шығармашылығында суырып салма өнерді одан әрі дамытқан ақын
Әбубәкір Диваев
Нысанбай Жаманқұлұлы 1812-1871
Орыс ғалымдарымен қосылып,қазақтың 4000 ға жуық мақал мәтелін жинаған ғалым
Кенесары көтерілісіне қатысқан «Наурызбай Қаншайым» дастанының авторы
Құрманғазы Сағырбайұлы
Қазақтың аса ұлы күйшісі,күй атасы
Сүйінбай Аронұлы
Жетісу ақындарының алтын діңгегі атанған ақын

Жаңа сабақ I кезең. “Ой шақыру”

Империя
Отар
Жарғы
Реформа

Империя Бір мемлекеттің құрамында бірнеше ұлттар мен мемлекеттердің тәуелді болып өмір сүруі

Отар.
Басқа мемлекеттке тәуелді болып өмір сүру.

Жарғы.
Заңдар жинағы.

Қоғамның басты негіздерін қайта құру немесе мемлекет жүйесінде қалыптасқан қандай да бір жағын өзгерту,жаңарту.
Реформа.

1860жыл. Қазақтардың басқару жүйесін өзгертуді ұсынған статс-хатшы И.И. Бутков , қабылданбаған.

ІІ Александр патша: 1867 жылы 11 шілдеде- “Сырдария мен Жетісу облыстарын басқару туралы”, 1868 жылы 21 қазанда- “Орынбор мен Батыс Сібір генерал-губернаторлығындағы Дала облыстарын басқару туралы уақытша Ережені” бекітті.
.

1867-1868 жылдардағы реформа бойынша Қазақ жерлерінің біріктірілуі
Түркістан генерал-губернаторлығы Орынбор генерал-губернаторлығы Батыс-Сібір генерал-губернаторлығы
Жетісу Сырдария
Орал Торғай
Ақмола Семей
Сергиополь Қапал Верный Ыстықкөл
Атырау Калмыков Жем (Темір)
Көкшетау Омбы Петропавл Атбасар
Қазалы Петровск Түркістан Шымкент Әулиеата Ташкент Ходжент Жизақ
Елек Қостанай Ырғыз
Баянауыл Зайсан Көкпекті Павлодар Өскемен

Патша үкіметінің алға қойған алғышарттары : Сұлтандар билігін жою. Жаңа жерлерді игеру. қазақ өлкесінде отаршылдық тәртіпті нығайту. Бағынышты халықтарды бір басқару жүйесінің құрамына біріктіру. Салық енгізу Қазақстанды шикізат пен арзан рынок көзіне айналдыру.

Басқару жүйесі:
Басқарудың округтік жүйесі: 1822,1824 жылдардағы Жарғы бойынша 4-сатылы: 1.Облыс- 3-8 округтен 2. Округ-15-20 болыстардан 3. Болыс-10-12 ауылдан 4. Ауыл- 50-70 шаңырақтан құралды. 1.Облысты -губернатор; 2.Округті -аға сұлтан мен 2 ресейлік кеңесші; 3.Болысты- болыс сұлтаны; 4.Ауылды- ауыл старшыны басқарды. 1867-1868 жылғы реформа бойынша 5-сатылы: 1.Генерал-губернаторлық 2. Облыс 3. Уезд 4. Болыс 5. Ауыл 1.Генерал-губернаторлықты- генерал-губернатор,қолында әскери билік ,азаматтық билік те болды. 2. Облысты- әскери-губернатор,олар қазақ әскерлерінің атаманы болып есептелді. 3. Уезді- уезд басшылары; Әкімшілік басқарудың ең төменгі сатысында : 4. Болыстар жергілікті ақсүйектерден іріктелініп алынды; 5. Ауылды- ауылнай,старшындар басқарды.

Болыстар мен ауыл старшындары.

Сот ісін басқару құрылымы (жоғарғы сот ) Әскери - сот комиссиялары Уездік соттар (облыстық соты) Билер мен қазылар соты (аудандық соты)

Салық түрлері:

Салық жүйесі.
Зекет- тауар құнының 1/40 мөлшерінде алынды, 100 бастан 1 бас мөлшерінде жасақ төлеуге міндетті болды. Жеңілдіктер жасалды-Шерғазы Айшуақұлы отбасына сұлтандар Баймағамбет Айшуақұлы,Ахмет, Арслан Жантөреұлдары отбасына, Кенесары Қасымұлы әскери жасақтарының қолынан қаза тапқан қазақтарға.

Реформаның халық үшін тиімді жағы:

Зиянды жақтары:

II- топ. Орта жүз тобы : 1822-1824 ж. мен 1867-1868 ж. сайлау жүйесінің жүргізу тәртібін сатылап айт..
I- топ. Ұлы жүз тобы : 1867-1868 жыл .Қазақстанда реформаның басты себептері
III- топ. Кіші жүз тобы : Реформаның жағымды және жағымсыз 1822-1824 ж. және 1867-1867 ж. жерлерін айырмашылы ғын ашық көрсет.
ТОПТЫҚ ЖҰМЫС : постер қорғау

III . «Ой қорыту кезеңі” Музыкалық қобдиша әдісі

Тест тапсырмасы

Жауап кілті : 1. с) 2. с( 3. а) 4. в) 5. а) 6. д) 7. с) 8. в)

Рефлексия
Сабаққа дейін не білдім Сабақта не білдім Әлі нені білгім келеді

Үйге тапсырма
1. § 28. тақырыпты оқып келу. қосымша материал әкелу.

5 4 3 5 5
ОҚУШЫЛАРДЫ БАҒАЛАУ

Бағалау
Топтар Постер жасау Постер жасау Постер жасау Постер жасау Бағалау
Топтар Өткен материалдар Топтық Жұмыс мазмұны толық ашылды Сөйлеу мәдениеті топтың белсенділігі Бағалау
І топ
ІІ топ
ІІІ топ